Nynke Koster - Herinneringen voor de toekomst (20 december 2022)

En ook nu nog is die gastvrijheid aanwezig: de burgemeester zorgt voor een warm welkom voor nieuwe inwoners. Ook in het ontwerp voor het Huis voor de Stad zit die gastvrijheid, er komt een speakerscorner en een openbare daktuin. Voor Koster was dat het meest bijzondere aspect van de stad. Bierbrouwen en lakenhandel was er in meer steden, maar die gastvrijheid niet. Zelfs ten aanzien van de keistad zou je dat zo kunnen benoemen: de zwerfkeien die in de voorlaatste ijstijd vanuit Scandinavië zijn gekomen, zijn met open armen ontvangen. De gemeente heeft zelfs een lijst van verschillende keien in de stad waarop staat waar deze vandaan komen. Beroemd is het verhaal van de grote zwerfkei die door een groep bewoners de stad is binnengesleept.

Nynke Koster werkt graag met verhalen uit het verleden. ‘Niet willekeurig, maar met verhalen waarvan ik vind dat mensen ze moeten kennen. Door de vorm en het materiaal te veranderen, krijgt het een nieuwe betekenis en zegt het ook iets over de tijd van nu. Je kijkt er opnieuw naar.’ 

Vaak maakt ze in haar werk gebruik van afdrukken van elementen uit de omgeving, bijvoorbeeld een fragment van een gebouw. Op een andere manier keert dit dan terug in het werk. Zo maakte ze de zitobjecten Elements of Time van een afdruk van plafonddecoraties en liet ze in de Grote Kerk in Alkmaar de vorm van de gewelven terugkeren in een ruimtevullende sculptuur op de vloer. Die werkwijze begon op de academie in Den Haag, waar ze een afgietsel maakte van een kopie van de beroemde Porta del Paradiso deuren van Lorenzo Ghiberti in Florence die daar aanwezig was. ‘Omdat ik niet weg wilde van de academie, wilde ik iets van die plek meenemen. Mijn objecten zijn eigenlijk 3D herinneringen, iets bewaren van een plek die betekenis voor je heeft.’

Zo gaat ze ook elementen van Amersfoort bewaren en opnieuw betekenis geven in haar kunstwerk. In een reeks objecten in en rond het Huis voor de Stad keren verschillende keien uit Amersfoort terug in een nieuwe vorm: gestapeld in transparante gekleurde blokken die worden verlicht. De zwaarte van een steen krijgt een transparante tegenhanger, een contrast in materialen dat ze vaker opzoekt. De geschiedenis van de stad en van de kei wordt gevangen in een hedendaagse kunststof vorm. Koster: ‘Ik vind het belangrijk dat een kunstwerk verschillende lagen heeft. Dat je ernaartoe getrokken wordt als je het ziet omdat het verleidelijk oogt, maar dat het ook verdieping heeft als je er meer van wilt weten.’

De gemeente heeft ook de inwoners van de stad bij de kunstopdracht betrokken via de Kunsttribune. Hiervoor konden mensen zich aanmelden, waarbij verstand van kunst niet nodig was. Uit de aanmeldingen is de Kunsttribune ontstaan. Dit is een diverse groep inwoners die bij de presentaties van de kunstenaars aanwezig was en vragen kon stellen over het ontwerp. Een hele leuke ervaring zoals een van hen zegt. ‘Ik was nieuwsgierig naar hoe zoiets werkt, hoe kunstenaars de identiteit van de stad vertalen in een kunstwerk. We kregen een presentatie over het Huis voor de Stad en uitleg over waar de kunstopdracht aan moest voldoen. Daardoor gingen de gesprekken helemaal niet over mooi of lelijk, maar over meer objectieve criteria: welk verhaal zit er in, hoe verbeeldt het de identiteit van Amersfoort, hoe gaat de kunstenaar om met duurzaamheid en is het uiteindelijke werk voldoende zichtbaar. Al deze aspecten zijn in dit ontwerp aanwezig, het gaat echt over Amersfoort.’

De opdracht is begeleid door de Kunstwerkgroep Kunst Huis voor de Stad, met een vertegenwoordiging van de gemeente, de architecten en enkele externe deskundigen. Zij formuleerden samen de opdracht en beoordeelden de voorstellen van de drie kunstenaars op een aantal vooraf opgestelde criteria, waaronder het inhoudelijke verhaal, duurzaamheid en uitvoerbaarheid binnen het budget.