Onderzoek ontrechting en rechtsherstel Joods onroerend goed en Joodse inwoners

Algemeen

Er is onafhankelijk onderzoek gedaan naar de betrokkenheid en het handelen van de gemeente Amersfoort bij de vervolging en ontrechting van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog en in de jaren daarna. Ontrechting betekent dat bepaalde groepen mensen systematisch hun rechten worden afgenomen.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog telde de gemeente Amersfoort ruim 730 Joodse inwoners. Van hen werden er 360 vermoord in de concentratie- en vernietigingskampen of overleefden de oorlog anderszins niet, omdat zij Joods waren.

Onderzoeksrapport

Het onderzoeksrapport van Maarten-Jan Vos over de ontrechting en het naoorlogse rechtsherstel van de Joodse inwoners van Amersfoort bevestigde de vermoedens: ook de lokale overheid in Amersfoort heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog meegewerkt aan de vervolging en ontrechting door de nazibezetter. 

Reactie gemeente op rapport

In een brief aan alle Amersfoorters laat burgemeester Lucas Bolsius weten: “Gemeente Amersfoort heeft haar Joodse inwoners in de steek gelaten, zij werden niet beschermd zoals zij hadden mogen verwachten. En zelfs nadat de bevrijding een feit was en de democratie was hersteld, was er nauwelijks aandacht voor de Joodse overlevenden. Zij hadden op onze hulp moeten kunnen rekenen. Dit is treurig, aangrijpend en confronterend. De gemeente heeft moreel laakbaar gehandeld.” 

In 2024 heeft de gemeente met betrokkenen meerdere gesprekken gevoerd hoe we het beste konden omgaan met de conclusies van het onderzoek. Deze gesprekken waren met de begeleidingscommissie onderzoek, Joodse families die vragen hebben gesteld tijdens het onderzoek, het bestuur van de Joodse Gemeente Amersfoort (NIGa), de opperrabbijn en met verschillende organisaties van educatie en training. 

Educatie en herstel

Het college van burgemeester en wethouders heeft € 160.000 beschikbaar gesteld voor vervolgstappen: 

  • Educatie over de Holocaust aan jong en oud
  • Structureel kennis delen over de gevolgen van het uitsluiten en vervolgen van minderheden
  • Volwassenen in belangrijke posities trainen tegen antisemitisme 
  • Erkenning voor families en herstel en versterking van de Joodse cultuur in Amersfoort 

Contact

Stuur een e-mail naar kabinet@amersfoort.nl of bel met Yvonne de korte, kabinetschef, via telefoonnummer  14 033.