Monument ter nagedachtenis aan Joodse slachtoffers Tweede Wereldoorlog
Algemeen
Gemeente Amersfoort werkt aan een monument ter herinnering aan Joodse slachtoffers uit Amersfoort van de Tweede Wereldoorlog. Het monument komt in het park op het Borneoplein. Een selectiecommissie heeft lichtkunstenaar Tamar Frank uitgekozen om het herdenkingsmonument te ontwerpen. Het definitief ontwerp is gereed. Verwacht wordt dat het monument in mei 2025 wordt opgeleverd.
Herdenken Amersfoortse Joden
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog had de gemeente Amersfoort ongeveer 800 Joodse inwoners. Tijdens de bezetting werden 338 Amersfoortse Joden vermoord in concentratiekampen. Ook zo’n 50 andere Amersfoortse Joden overleefden de oorlog niet. Veel nabestaanden en andere inwoners willen graag een plek hebben om hen te herdenken. De gemeente praat hier al enige tijd over met de Joodse gemeenschap in Amersfoort.
Over het kunstwerk
Het ontwerp van lichtkunstenaar Tamar Frank heet (voor nu) Licht van Herinnering. Het kunstwerk bestaat uit 360 lichtobjecten. Een lichtobject bestaat uit een paal met aan de bovenzijde een kubus. De kubus is 10 bij 10 centimeter. Dit is ook het formaat van de herdenkingsstenen die bij een aantal Amersfoortse woningen liggen. Daar waar de slachtoffers van het naziregime als laatste woonden.
De lichtobjecten hebben verschillende afmetingen. Elk lichtobject staat symbool voor 1 van de slachtoffers. Voor ieder slachtoffer brandt op de datum van overlijden en de avond ervoor een licht. In de vijver plaatsen we een spiegelende zuil. Het licht van deze zuil brandt constant.
Video over het monument
In de video vertellen kunstenaar Tamar Frank en burgemeester Lucas Bolsius over het monument.
Video over het monument
Herinrichting park Borneoplein
Samen met het herdenkingsmonument krijgt ook het park op het Borneoplein een opknapbeurt. Een deel van het park krijgt een nieuwe inrichting. Zo vernieuwen we de vijver en het groen en leggen we er nieuwe wandelpaden aan.
Bezwaar op de omgevingsvergunning
In augustus 2024 heeft Gemeente Amersfoort omgevingsvergunningen gegeven voor het vernieuwen van het park en het plaatsen van het herdenkingsmonument. Hierover heeft de gemeente 5 bezwaren ontvangen. Deze bezwaren zijn december 2024 afgehandeld. Naar aanleiding van de bezwaren hebben we twee aanpassingen in het ontwerp van het park gedaan.
- Het voetpad aan de zijde van de Kapelweg, grenzend aan het park, blijft liggen.
- Er komen meer hoge planten aan de randen van het park. Hiermee wordt het park iets meer afgeschermd. We houden rekening met de sociale veiligheid en zorgen voor voldoende zicht op het park.
Proces
Alle stappen om te komen tot een definitief ontwerp zijn in nauwe samenwerking met de Joodse gemeenschap en andere betrokkenen gezet. Omwonenden en andere betrokkenen zijn regelmatig geïnformeerd over de voortgang via brieven en informatiebijeenkomsten. De gemeente en de kunstenaar hebben de ontvangen reacties en suggesties, waar mogelijk, meegenomen in de uitwerking van het ontwerp van het monument. Het definitief ontwerp kan je hieronder bekijken:
De stappen
Adviesnotitie met kaders voor het monument door werkgroep
Keuze locatie
Hierover was in juni 2022 een informatiebijeenkomst.
Selectie 3 kunstenaars voor een schetsontwerp en beoordeling ontwerpen door commissie
Selectie kunstenaar
december 2022
Schetsontwerp door de geselecteerde kunstenaar
Hierover was in april 2023 een informatiebijeenkomst.
Voorlopig ontwerp
Hierover was in mei 2024 een informatiebijeenkomst.
Definitief ontwerp
Test met proefopstelling kunstwerk
Omgevingsvergunning gegeven
Bezwaartermijn
Aanleg
Oplevering
Contact en meer informatie
Heb je vragen? Neem gerust contact met ons op. Dit kan door een e-mail te sturen naar GroenparkBorneoplein@amersfoort.nl of te bellen met Robert Hulsman of Yvonne de Korte op 14 033.
Meer informatie over Joodse Amersfoorters in de Tweede Wereldoorlog vind je op de gedenkrol op de website van Archief Eemland of op de website van Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort. Meer over de Joodse geschiedenis, cultuur, erfgoed en de synagoge staat op de website van de Stichting vrienden van synagoge Amersfoort.
Andere projecten
In de omgeving van het Borneoplein zijn verschillende andere projecten gepland of zijn we er al mee aan het werk:
- verkeersveiligheid rotonde Borneoplein
- de vernieuwingen van de Pasteurstraat en Jan van der Heijdenstraat
- de herinrichting van de Indische buurt
- vernieuwing park Borneoplein
De andere projecten hebben een eigen planning en (communicatie)traject.
