Programma preventie

Om dit te bereiken werkt gemeente Amersfoort samen met partners in de stad aan preventie. Met preventie bedoelen we het vóór zijn van fysieke en mentale problemen – voor zover dat mogelijk is – door inwoners aan te moedigen om gezond en actief te leven. En als er wel problemen zijn, helpt het om deze in een vroeg stadium te herkennen. Of hier zo goed mogelijk mee om te leren gaan. Hoe eerder problemen aan het licht komen, des te sneller passende hulp kan worden gezocht. Daarmee voorkomen we dat problemen verergeren. Ook dat is preventie.  

De vraag naar hulp en ondersteuning neemt sterk toe onder andere doordat het aantal ouderen stijgt. Om dezelfde reden krimpt tegelijkertijd de beroepsbevolking. Dit maakt preventie extra belangrijk. Het voorkomen van fysieke en mentale problemen bij inwoners is nodig om betaalbare ondersteuning en hulp te kunnen blijven bieden met minder professionele krachten. 

Niet alleen in Amersfoort vinden we preventie belangrijk zoals is te lezen in het beleidskader Amersfoort Inclusieve Stad en het coalitieakkoord. Ook in het regionale gezondheidsakkoord Samen Sterker Eemland is preventie een speerpunt. En landelijk staat preventie ook hoog op de agenda, zo blijkt uit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). 

We richten onze aandacht in Amersfoort in eerste instantie op mensen in een kwetsbare sociaaleconomische situatie zodat zij hun kansen op een goede gezondheid kunnen vergroten. Mensen met een betere sociaaleconomische situatie hebben namelijk meer kans op een goede gezondheid. Zo willen we de verschillen in gezondheid tussen inwoners verkleinen.  

Er gebeurt al veel om fysieke en mentale problemen voor te zijn of deze in een vroeg stadium te herkennen. Preventie zit verwerven in het werk van vele professionals en vrijwilligers in activiteiten bij verschillende organisaties. We willen dat al die activiteiten effectief zijn: dat deze aantoonbaar bijdragen aan het fysieke en mentale welzijn van mensen in een kwetsbare situatie. Om dit te onderzoeken en te verbeteren is het Programma Preventie opgezet. Daarbij betrekken we partners in de stad die zich in brede zin bezig houden met preventie, denk aan welzijn, gezondheid, sport en bewegen, onderwijs en bestaanszekerheid.

Om preventie effectiever te maken willen we de activiteiten wijkgericht, robuust en samenhangend maken. Dat wil zeggen: professionals en vrijwilligers in de wijk werken nauw samen, kennen elkaar én de inwoners. Zij weten wat er speelt in de wijk. Samen met inwoners maken zij een wijkplan. Hiervoor worden data en ervaringskennis gebruikt. In het wijkplan zijn alleen die activiteiten opgenomen die passen bij wat nodig is in de wijk. Deze activiteiten hangen samen, zonder overlap of versnippering. Gezamenlijk wordt vastgesteld welke activiteiten worden uitgevoerd door wie en hoe deze worden gemonitord. Dit levert weer nieuwe data en kennis op waar we van leren.

Om een wijkgerichte, robuuste en samenhangende aanpak van preventie te realiseren, is een plan opgesteld: Plan van aanpak Gezond en Actief Amersfoort 2024-2026. Dit is in september 2023 vastgesteld door het college. Het programmateam van de gemeente is gestart met de uitvoering van het plan langs 2 ‘sporen’. 

1. Hoe komen we tot 1 wijkgerichte aanpak voor preventie?

Er bestaan nu nog verschillende wijkplannen. We hebben professionals van onder andere Indebuurt033, SRO, GGDrU, ABC en huisartsen gevraagd hoe deze worden opgesteld en door wie. Na analyse is de gezamenlijke conclusie dat 1 integrale wijkaanpak wenselijk is. De uitgangspunten (of spelregels) hiervoor hebben we aan de bestuurders van betrokken samenwerkingspartners voorgelegd. Het college van B en W heeft op 11 juni 2024 hierover een besluit genomen. Dat betekent dat we in het najaar van 2024 samen met partners per wijk een wijkplan sociaal kunnen opstellen.  

2. Effectiviteit van interventies

Het Verweij-Jonker Instituut onderzocht de effecten van activiteiten (interventies) in Amersfoort. In Amersfoort zijn er 137 activiteiten zijn die vallen onder de noemer ‘collectieve preventie voor inwoners in een kwetsbare positie’. Met samenwerkingspartners is op basis van verschillende criteria een selectieproces doorlopen om te komen tot 12 activiteiten die in aanmerking komen voor de ‘EffectenArena’.  

In de EffectenArena inventariseren betrokken partijen in een interactieve sessie gezamenlijk de effecten van een activiteit. De kracht zit in het voeren van een gestructureerde dialoog tussen de aanwezigen waarbij nieuwe inzichten ontstaan. Ook biedt het, voor zover mogelijk, inzicht in financiële effecten. 

De EffectenArena's zijn uitgevoerd en op dit moment vinden validatiebijeenkomsten plaats. Oplevering en uitkomsten van het onderzoek verwachten we in de zomer van 2024.  De uitkomsten gebruiken we bij het robuuster maken van de plannen voor de wijkactiviteiten. 

Uitkomsten

De uitkomsten geven inzichten in hoe te komen tot 1 wijkaanpak met effectieve activiteiten die zijn afgestemd op de vraagstukken in de wijk.  Welk proces, welk overleg en welke partijen zijn nodig? Hoe zorgen we er blijvend voor dat we goede keuzes maken op basis van data en ervaringen? Welke afspraken maken we? Wordt vervolgd!