Amerhorst

7.1 Inleiding

In dit hoofdstuk worden de omgevingsaspecten besproken die van belang zijn voor het projectgebied. Vanwege de beperkte ontwikkeling ten opzichte van de geldende planologische mogelijkheden is ook de omvang van dit hoofdstuk beperkt.

7.2 Luchtkwaliteit

In de Wet milieubeheer zijn de luchtkwaliteitseisen opgenomen. Daarnaast zijn eisen opgenomen in het Besluit niet in betekenende mate bijdragen (Besluit NIBM) en de bijbehorende ministeriële Regeling niet in betekende mate bijdragen (Regeling NIBM). In die laatstgenoemde regeling is een lijst met categorieën van (inrichtingen, kantoor- en woningbouwlocaties) opgenomen die niet in betekenende mate bijdragen aan de luchtverontreiniging. Deze gevallen kunnen zonder toetsing aan de grenswaarden voor het aspect luchtkwaliteit uitgevoerd worden. Voor woningbouw geldt dat projecten van meer dan 1500 woningen (bij één ontsluitingsweg) in betekenende mate (kunnen) bijdragen aan de luchtverontreiniging. Het voorliggende project omvat 76 woningen, zodat kan worden vastgesteld dat er sprake is van een ontwikkeling die niet in betekenende mate bijdraagt. Daarmee vormt het aspect luchtkwaliteit geen belemmering voor de beoogde ontwikkeling ter plaatse van de projectlocatie.

7.3 Geluid

Voor het voorliggende project is verkeerslawaai relevant. Er is een akoestisch onderzoek gedaan (Aelmans rapport nummer: M182881.001.R2/JME 22 mei 2023). Dat onderzoek is toegevoegd aan de bijlagen bij deze onderbouwing, zie bijlage Geluid wegverkeer. In het akoestische onderzoek wordt overwogen dat nabij de projectlocatie enkele drukke wegen liggen. Daarom moet de nieuwe situatie worden beoordeeld aan de hand van de Wet geluidhinder, de Wet ruimtelijke ordening en het gemeentelijke geluidbeleid. Doel van het akoestisch onderzoek is om te bepalen wat de geluidsbelasting is voor zover deze wordt veroorzaakt door het relevante wegverkeer.

Wegverkeer 

Ten gevolge van het wegverkeer op de gezoneerde weg Bosweg wordt op geen enkele gevel van de zuidelijke nieuwbouw de voorkeursgrenswaarde, zijnde 48 dB overschreden. De geluidbelasting als gevolg van wegverkeer op de gezoneerde weg Bosweg overschrijdt de voorkeursgrenswaarde van 48 dB op de gevels van gebouw A (noordelijke nieuwbouw) met maximaal 3 dB. De maximale ontheffingswaarde van 63 dB voor nieuwbouwwoningen en gebouwen met een gezondheidszorgfunctie in stedelijk gebied wordt echter nergens overschreden. Daarom is het mogelijk om een ontheffing hogere waarde aan te vragen bij de gemeente indien er overwegende bezwaren zijn de geluidbelasting door overdrachts- en bronmaatregelen terug te brengen tot de voorkeursgrenswaarde.

Industrielawaai 

Voor de beoordeling of sprake is van een aanvaardbaar akoestisch klimaat (een aanvaardbaar woon- en leefklimaat) bij de nieuwe gevoelige bestemmingen in de nabijheid van de basisschool en de tennisvereniging zijn de in de omgeving optredende geluidniveaus in kaart gebracht en getoetst aan de geluidgrenswaarden zoals opgenomen in de VNG brochure "Bedrijven en Milieuzonering" uit 2009.

Uit de resultaten van de berekeningen, die in het kader van het akoestisch onderzoek Amershorst te Amersfoort zijn uitgevoerd kan worden geconcludeerd dat de maximale geluidhinder voldoet aan de VNG-Publicatie. Voor de langetijdgemiddelde geldt dat niet overal wordt voldaan aan stap 2 uit de VNG-Publicatie, zijnde 50 db(A) etmaalwaarde voor gemengd gebied. Wel wordt voldaan aan stap 3 voor gemengd gebied.

Beoordeling cumulatief geluidniveau

In het kader van een goede ruimtelijke ordening is de cumulatie bepaald van alle gemodelleerde geluidbronnen. Ter bepaling van de milieukwaliteit in de omgeving is deze gecumuleerde waarde getoetst aan de 'methode Miedema'. Op gevel noord en oost van de noordelijke nieuwbouw en op gevel oost van de zuidelijke nieuwbouw ligt de gecumuleerde waarde tussen 56 en 57 dB waarmee gesteld kan worden dat er sprake is van de kwalificatie 'matig'. Dit betekent dat er gekeken dien te worden of maatregelen mogelijk zijn. Daar maatregelen aan de bron en overdrachtsmaatregelen op overwegende bezwaren stuiten van uitvoerbaarheid en financiële aard, dient de oplossing gezocht te worden in geluidwerende maatregelen in de gevels.

Bij toepassing van de juiste geluidwerende materialen en maatregelen is een binnenniveau van 33 dB gewaarborgd en is sprake van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat.

Gelet op het voorgaande vormt de geluidbelasting geen belemmering voor de in dit plan besloten ruimtelijke ontwikkeling.

De procedure om te komen tot de vaststelling van de hogere waarde op grond van de Wet geluidhinder wordt tegelijkertijd met de (uitgebreide) procedure voor het verlenen van de omgevingsvergunning voor de woningen gevolgd. In de bijlagen bij deze onderbouwing is het (concept)besluit hogere grenswaarden volgens de Wet geluidhinder opgenomen met de bijbehorende gegevens (formulier hogere grenswaarden en akoestisch onderzoek d.d. ). Na een onherroepelijk besluit over het verlenen van hogere waarden als bedoeld in de Wet geluidhinder vormt het aspect geluid geen belemmering meer voor de beoogde ontwikkeling ter plaatse van de projectlocatie.

7.4 Bodem en Niet Gesprongen Explosieven

Bodem 
Volgens het Besluit ruimtelijke ordening moet onder meer een onderzoek worden gedaan naar de bodemgesteldheid van het projectgebied. In 2021 is conform het Besluit Bodemkwaliteit de Nota bodembeheer gemeente Amersfoort 2021-2031 vastgesteld. Dit bodembeheerplan bevat onder meer een bodemkwaliteitskaart en een bodembeheerplan voor de gehele gemeente. Op basis van deze bodemkwaliteitskaart ligt het projectgebied in een zone met bodemfunctieklasse 'wonen'. De ontgravingsklasse voor zowel de bovengrond als de ondergrond is 'industrie'. Gelet op het bovenstaande dient de toepassing te voldoen aan klasse 'wonen'.

Voor de projectlocatie is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd conform de geldende richtlijn. Dat onderzoek (Van Dijk, Geo- en milieutechniek bv d.d. 31 maart 2021) is toegevoegd aan de bijlagen bij deze ruimtelijke onderbouwing. Uit het onderzoek blijkt dat in de bovengrond plaatselijk lood en PCB licht verhoogd zijn aangetoond. In de ondergrond zijn koper, kwik, lood, zink en PCB licht verhoogd aangetoond en in het grondwater zijn barium en som dichlooretheen licht verhoogd aangetoond. De resultaten geven geen aanleiding tot het uitvoeren van een nader onderzoek. Er zijn geen beperkingen voor het verlenen van de vergunning voor de bouw van de drie woningen ter plaatse.

Niet Gesprongen Explosieven
De gemeente Amersfoort heeft een historisch onderzoek laten uitvoeren naar de risico's van de aanwezigheid van NGE binnen de gemeentegrenzen. Hieruit blijkt dat weliswaar op veel plaatsen in de stad een risico bestaat om NGE aan te treffen uit de Tweede Wereldoorlog, maar de Zandbergenlaan 44 heeft geen hoog of verlaagd risicoprofiel voor NGE. Op dit punt zijn dan ook geen nadere maatregelen nodig. Daarmee vormt het aspect NGE geen belemmering voor de beoogde ontwikkeling ter plaatse van de projectlocatie.

Afbeelding 5: Bodembelastingkaart niet gesprongen explosieven

7.5 Externe veiligheid en Bedrijven en Millieuzonering

Externe Veiligheid

Met de ontwikkeling wordt geen Bevi-inrichting gerealiseerd. Zware ongevallen of rampen zijn door de ontwikkeling niet te verwachten.

Conform de risicokaart zijn in de omgeving geen risicovolle inrichtingen aanwezig. In de omgeving van het plangebied is geen sprake van het transport van gevaarlijke stoffen over wegen. Ook zijn er geen buisleidingen aanwezig met gevaarlijke stoffen. Ten aanzien van het aspect externe veiligheid zijn er geen significante negatieve effecten te verwachten.

Afbeelding 6: Uitsnede risicokaart

Bedrijven en Milieuzonering

Voor onderhavig project dient te worden getoetst of de nieuwe functie mogelijk belemmeringen veroorzaakt voor bestaande functies in de omgeving en of de nieuwe functie mogelijk belemmeringen ondervindt als gevolg van de milieuhinder van naburige bedrijven en/of bedrijvigheid.

Woningen zijn gevoelige objecten, zelf zorgen ze niet voor overlast op de omgeving. Andersom moeten woningen gezien hun gevoelige functie wel beschermd worden voor overlast gevende functies. In een omtrek van 100 meter om de planlocatie is geen bedrijf aanwezig met een milieucategorie 3.1. De richtafstand tot deze bedrijven is in gemengd gebied 30 meter. De bedrijven bevinden zich dus op voldoende afstand van de planlocatie (zie Aanmeldnotitie m.e.r. Amersfoort – de Amerhorst 16)

De planlocatie bevindt zich op een afstand van 240 meter tot de dichtstbijzijnde bedrijfsbestemming. Betreffende een categorie 1 bedrijf: De richtafstand tot een bedrijf in categorie 1 betreft 10 meter. Het bedrijf bevindt zich hiermee op een voldoende afstand van de planlocatie.

De planlocatie bevindt zich op 90 meter afstand van kantoren. Kantoren vallen onder milieucategorie 1. De richtafstand is 10 meter. De kantoren hebben dus voldoende afstand tot de planlocatie.

Gelet op het voorgaande vormen de milieubelastende functies vanuit het oogpunt van milieuzonering geen belemmering voor de in dit plan besloten ruimtelijke ontwikkeling. Andersom leidt bouw van de woningen niet tot milieutechnische problemen voor de omliggende milieugevoelige functies (zie bijlage 4 Milieuzonering).

Geconcludeerd kan worden dat de voorgenomen ontwikkeling in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening.

7.6 Flora en fauna

Soortenbescherming

Er is een quickscan Wet natuurbescherming en vleermuisonderzoek gedaan (zie bijlage 6 Quick scan ecologie). De conclusie hiervan was dat er aanvullend onderzoek uitgevoerd moest worden naar vleermuizen. De planlocatie bleek verder mogelijk geschikt leefgebied voor algemene zoogdieren, amfibieën, insecten en broedvogels welke niet beschermd zijn (behoudens de Algemene zorgplicht) onder de Wet natuurbescherming, zie bijlage 6. Voor het vernietigen van deze verblijfplaatsen en het treffen van maatregelen om schade aan de hier verblijvende vleermuizen te voorkomen is een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming noodzakelijk. Een ontheffing Wet natuurbescherming is op 25 maart 2021 verleend.

Gebiedsbescherming 

De locatie ligt op voldoende afstand van Natuurnetwerk Nederland om uit te sluiten dat er negatieve effecten optreden. Een mogelijke uitzondering daarop is grensoverschrijdende stikstofdepositie. Daarom is er een stikstofdepositieberekening uitgevoerd met de AERIUS-calculator (Bijlage 9). De gebruikersfase en de realisatiefase (verdeeld over twee jaar) zijn in beeld gebracht. Er zijn geen rekenresultaten gevonden hoger dan 0,00 mol/ha/jaar. Er ontstaan door de gewenste ontwikkeling geen strijdigheden met de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebied. Er vindt geen stikstofdepositie plaats op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden.

Er zijn binnen het plangebied verblijfplaatsen voor dwergvleermuizen aangetroffen. Voor het vernietigen van deze verblijfplaatsen en het treffen van maatregelen om schade aan de hier verblijvende vleermuizen te voorkomen is een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming noodzakelijk. Een ontheffing Wet natuurbescherming is verleend en de benodigde maatregelen zullen worden getroffen. De aanbevelingen uit het aanvullend onderzoek worden overgenomen.

Wet natuurbescherming - stikstofdepositie
Als een activiteit of project stikstofneerslag kan veroorzaken op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden, moet de initiatiefnemer van de activiteit onderzoeken of en zo ja welke effecten er zijn op het natuurgebied. Dit speelt bijvoorbeeld bij woningbouwprojecten en de ontwikkeling van bedrijvigheid. Om te voorkomen dat voor ieder individueel project dit onderzocht moet worden heeft de gemeente Amersfoort in 2021 laten onderzoeken voor welke woningbouwprojecten uitgesloten is dat dit een significante toename van stikstofdepositie tot gevolg heeft. In november dit jaar heeft de Raad van State geoordeeld dat ook de stikstofdepositie in de bouwfase berekend moet worden. Hierop is het onderzoek uit 2021 geactualiseerd en daaruit blijkt dat er bij bouwprojecten tot 40 grondgebonden woningen of 50 appartementen geen negatieve effecten zijn. Burgemeester en wethouders van Amersfoort hebben op 13 december 2022 besloten dat projecten die binnen deze bandbreedte liggen niet getoetst hoeven te worden op de effecten van stikstofdepositie. Dit geeft duidelijkheid voor de aanvrager en voorkomt vertraging.
Daarmee vormt het aspect stikstofdepositie geen belemmering voor de beoogde ontwikkeling ter plaatse van de projectlocatie (zie bijlage 8 Stikstof).

7.7 Watertoets

Bij ruimtelijke plannen geldt vanaf 1 november 2003 de wettelijke verplichting van een waterparagraaf/watertoets. De watertoets is een van de pijlers van het "Waterbeleid voor de 21e eeuw", waarin aan water een meesturende rol in de ruimtelijke ordening is toegekend. Met de watertoets wordt beoogd waterbeheerders vroegtijdig in het ruimtelijke ordeningsproces te betrekken. De watertoets betreft het hele proces van informeren, adviseren, afwegen en beoordelen van waterhuishoudkundige aspecten in ruimtelijke plannen en besluiten. Het doel van een waterparagraaf is een samenhangend beeld te geven van de wijze waarop in het plan rekening is gehouden met duurzaam waterbeheer en de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding. Het voorkomen van negatieve effecten op de waterhuishouding staat bij de watertoets voorop. Dan pas komen inrichtingsmaatregelen en compensatie in beeld.

Bij een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling is het standstil beginsel een minimale voorwaarde. Dit beginsel houdt in dat er door de ontwikkeling geen verslechtering van de waterhuishouding ontstaat.

Om het voornemen te toetsen aan het waterbeleid, is een waterparagraaf opgesteld. In de waterparagraaf is inzichtelijk gemaakt wat het verhard oppervlak in de huidige situatie is en het verhard oppervlak in de nieuwe situatie. Hieruit blijkt dat het verhard oppervlak afneemt en het groenoppervlak toeneemt met circa 440 m2.

Om invulling te geven aan de ambitie van gemeente Amersfoort, dienen voorzieningen aangelegd te worden waarmee de waterhuishouding voldoet aan de gestelde richtlijnen. Het regenwater binnen het plangebied wordt opgevangen en geïnfiltreerd middels een infiltratie en transport riool (hierna IT-riool) voorzien van een waterbergend pakket onder de rijbaan. Geadviseerd wordt het waterbergend pakket uit te voeren met een hardsteen pakket zoals Grauwacke. Gezien het hellend maaiveld is het van belang dat het waterbergend pakket gecompartimenteerd wordt aangelegd. Een roosterdeksel op het laagste punt van het systeem dient als noodoverloop.

Er wordt tevens voldaan aan de algemene aandachtspunten vanuit het waterschap Vallei en Veluwe en de gemeente Amersfoort (zie bijlage 11 Water).

7.8 Duurzaamheid

Op het gebied van de thema's energie, circulariteit en klimaatadaptief bouwen heeft Amersfoort hoge ambities als er nieuwbouw wordt gerealiseerd. Door het ondertekenen van het Convenant Duurzame Woningbouw op 29 september 2022 worden alle nieuwbouw woonprojecten gestimuleerd om te bouwen binnen de kaders van dat Convenant. In het voorliggende project worden de duurzaamheidsambities als volgt gerealiseerd.

Energie

Een lage energievraag draagt bij aan zowel duurzaamheid als betaalbaarheid voor de toekomstige bewoners. In het bouwplan wordt ingezet op goede isolatie, die hoger is dan de in het Bouwbesluit voorgeschreven eisen. De goede isolatie is een goede indicator voor het verlagen van de energievraag. De geoptimaliseerde isolatiewaarden in het project zijn als volgt: Voorgevels Rc = tussen 4,7 a 5,0 m2K/W; dakisolatie tussen 6,3 a 10 m2K/W en vloerisolatie is 5,0 m2K/W.
De tweede voorwaarde voor een energiezuinige woning is een efficiënt en fossielvrij energieconcept. De woningen worden in het project verwarmd door middel van een warmtepompinstallatie (lucht). De buitenunits worden buiten het zicht van de straat op het plattedak geplaatst. Op deze locatie is ook het minste last van geluid. De daken worden verder zo optimaal mogelijk benut voor het aanbrengen van zonnepanelen. Hier wordt per woning 8 m2 Triple solar PVT 380 aangelegd. Met deze PVT panelen is het mogelijk een woning op duurzame wijze van elektriciteit maar ook warmte en warm tapwater te voorzien. De woningen worden voorzien van een balansventilatie zodat ook weinig warmte verloren gaat.
Amersfoort hanteert BENG3 indicator als energieneutraliteit indicatie. In dit project is een aandeel van de hernieuwbare energie van 80%. Om BENG3 van 100% te realiseren en daarmee energieneutraal te zijn, wordt aan de toekomstige bewoners de optie aangeboden om het PVT systeem tot 100% uit te breiden.

Circulariteit
De Milieuprestatie Gebouwen (MPG) is een indicator van de milieubelasting van materialen in een gebouw. Hoe lager de MPG, hoe duurzamer het materiaalgebruik en hoe duurzamer het gebouw. Een MPG-score is verplicht bij een aanvraag omgevingsvergunning. Sinds 2021 geldt de landelijke grenswaarde van maximaal 0,8 voor nieuwe woningen. Deze wordt de komende jaren stapsgewijs aangescherpt tot 0,5 in 2030. De gemeente Amersfoort heeft via het Convenant Toekomstbestendige Woningbouw de ambitie om minstens de score brons (= MPG van 0,75) te halen. Het voorliggende plan haalt niveau brons en voldoet aan de uitgangspunten.

Klimaatadaptatie
Er worden verschillende maatregelen getroffen om te komen tot een klimaatadaptief plan. Er komen groene daken, de parkeerplaatsen zullen met een deels open oppervlak worden aangelegd. Ook zal er een groene inrichting komen rondom de gebouwen. De gehele beschrijving van de te treffen maatregelen is te vinden in bijlage 12.

7.9 (Vormvrije) M.e.r.-beoordeling

Het voorgenomen project ligt ruim beneden de drempelwaarden uit het Besluit m.e.r. Er is dan ook geen sprake van de wettelijke plicht een uitgebreide mer-procedure te doorlopen. Hoewel geen sprake is van een wettelijke verplichting voor het doorlopen van een uitgebreide mer-procedure en een mer-beoordeling zou op grond van de Wet milieubeheer een vormvrije mer-beoordelingsplicht van toepassing kunnen zijn. In het Besluit m.e.r. is geen ondergrens opgenomen, maar er moet wel sprake zijn van een stedelijk ontwikkelingsproject. Dat is afhankelijk van de ruimtelijke impact die het plan heeft ten opzichte van de omgeving.

In het voorliggende geval is die met de (her)bouw van zorgwoningen zo beperkt, dat kan worden gesteld, dat er geen sprake van een 'stedelijk ontwikkelingsproject'. Weliswaar is sprake van een toename/ verschuiving van de bebouwingsmogelijkheden en verandert het gebruik van het perceel, maar het ruimtebeslag is relatief klein. Hieruit volgt dat het project niet kan worden aangemerkt als een stedelijk ontwikkelingsproject en behoeft er geen reguliere of vormvrije m.e.r.-beoordeling te worden uitgevoerd (zie bijlage 13 Aanmeldnotitie MER).

7.10 Archeologie en cultuurhistorie

Op basis van het geldende bestemmingsplan wordt de projectlocatie beschouwd als een gebied met een middelhoge archeologische verwachting en zijn de gronden (mede) bestemd voor Waarde-Archeologie 3. Op basis van deze dubbel bestemming is een archeologisch onderzoek benodigd indien de bodemingrepen dieper zijn dan 30 cm en de totale oppervlakte van het bouwplan meer bedraagt dan 500 m2.

Archeologische waardevolle gebieden

Binnen het plangebied bevinden zich geen wettelijk beschermde archeologische monumenten of bekende archeologische waarden. Wel zijn er archeologische verwachtingen.

Archeologische verwachtingen

Het plangebied ligt in een gebied dat op de geomorfologische kaart en op de bodemkaart niet gekarteerd is vanwege de daar aanwezige bebouwing. De hoogte van het maaiveld loopt naar het zuidenoosten toe flink af. Er is een middelmatige verwachting op het voorkomen van resten van jagers-verzamelaars en boeren. Binnen een straal van 500 meter zijn geen vindplaatsen bekend. Twee vondstmeldingen uit de buurt van het plangebied (een beeldje uit de Nieuwe Tijd en een stuk bot) leveren geen specifieke informatie over de archeologische verwachting. Op de kadastrale minuutplan uit 1832 is te zien dat het gebied in gebruik was als bouwland. Net ten zuiden liep de toegangsweg tot landgoed Zandbergen dat net ten westen van het plangebied lag. Vanaf de jaren 1960 is het terrein bebouwd geweest (is de te slopen huidige bebouwing).

Wanneer de oppervlakte en de locatie van de nieuwbouw wordt vergeleken met de oude bebouwing valt op dat in het noordelijke deel een smalle strook mogelijk ongeroerde grond overblijft. In het zuiden gaat het eveneens om een geringe oppervlakte (circa 400m2). De middelmatige verwachting in combinatie met de relatief geringe nieuwe verstoring van de ondergrond maakt dat voorafgaand aan de werkzaamheden binnen het plangebied Amerhorst geen archeologisch onderzoek hoeft plaats te vinden.

Er geldt dus een ontheffing van archeologisch onderzoek. Aangezien het echter nooit volledig is uit te sluiten dat tijdens grondverzet een archeologische 'toevalsvondst' wordt gedaan,is het wenselijk de uitvoerder van dit grondwerk te wijzen op de plicht om hiervan zo spoedig mogelijk melding te doen bij het bevoegd gezag, de Gemeente Amersfoort, en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

De aspecten archeologie en cultuurhistorie vormen daarmee geen belemmering voor de beoogde ontwikkeling ter plaatse van de projectlocatie .

8.1 Financiële uitvoerbaarheid

De herontwikkeling van de Amerhorst is een ontwikkeling van Habion. De gemeentelijke kosten verbonden aan het faciliteren van dit initiatief worden bij de initiatiefnemer in rekening gebracht (kostenverhaal). Het kostenverhaal wordt vastgelegd in een anterieure overeenkomst. De kosten tot aan het sluiten van de anterieure overeenkomst worden verhaald met een plankostenbrief.

8.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid