Wind op Isselt

Algemeen

Naast zonne-energie is windenergie nodig om straks helemaal over te gaan naar een duurzame opwek van energie. In Amersfoort zijn maar weinig locaties geschikt om windmolens te plaatsen. Uit onderzoek bleek dat de Isselt een van de kansrijke locaties voor windenergie is.

Er is hier plek voor 2 windmolens van elk ongeveer 4 MegaWatt. Ze kunnen aan zeker 6.000 woningen groene stroom leveren. Dat is zo’n 10% van de vraag naar elektriciteit in Amersfoort. Momenteel zijn we in gesprek met deskundigen en inwoners en onderzoeken we welke maatregelen nodig zijn om de windmolens te realiseren.

Reageren

Wil je iets vragen? Dat kan via het reactieformulier op onze website Amersfoort Duurzaam.

Ben je omwonende of belanghebbende van dit project en wil je je aanmelden voor de omgevingsadviesraad? Stuur dan een mail naar oarwindopisselt@amersfoort.nl  Lees hier meer over de omgevingsadviesraad. 

Nieuwsbrief 'Windmail'

We houden je graag op de hoogte van de ontwikkelingen. Meld je aan voor de nieuwsbrief 'Windmail'. 

Aanmelden

VR presentatie

In de VR presentatie op rom3d.nl zie je de windmolens vanaf 12 plekken in Amersfoort en Soest. In de plannen zijn de molens 210 meter hoog (mast van 140 meter en wieken van 70 meter).

Waarom windenergie?

Windenergie is een van de duurzame oplossingen om over te gaan naar fossielvrije energie. Wind en zon vullen elkaar aan. Op donkere dagen waait het vaak en op zonnige dagen is er meestal minder wind. Bovendien leveren windmolens ook ’s nachts stroom.

Wist je dat 1 windmolen net zoveel stroom opwekt als 25.000 zonnepanelen (12 voetbalvelden vol)? Een windmolen neemt dus veel minder ruimte in. Ook windmolens op zee zijn belangrijk, maar niet genoeg.

Amersfoortse adviseur duurzaamheid Wouter Verduyn legt in zijn blog op de website Amersfoort Duurzaam uit waarom alleen windmolens op zee niet de oplossing zijn.

Windmolens in Amersfoort

Amersfoort wil op eigen grond duurzaam energie opwekken en kiest daarbij voor wind- en zonne-energie. Natuurlijk kunnen nog veel daken gevuld worden met zonnepanelen. Maar dit is nog steeds niet voldoende voor onze vraag naar stroom.

In 2017 heeft de gemeenteraad bepaald waar wel en geen windmolens mogen komen en waar die aan moeten voldoen. Hiervoor werd eerst een enquête gehouden in het stadspanel. Meer recent moeten alle 30 energieregio’s in het land van het Rijk onderzoeken waar het best duurzame elektriciteit op land kan worden opgewekt. Wat dit voor onze regio betekent, vind je in de Regionale Energiestrategie (RES). 

In de RES staat industrieterrein de Isselt als een van de mogelijke locaties voor windenergie. Naast de Isselt zijn nog 3 locaties mogelijk geschikt voor windenergie:

  • langs de A28 ter hoogte van de Leusderheide (in samenwerking met gemeenten Leusden en Soest)
  • op de Vlasakkers (in samenwerking met gemeente Soest)
  • rond knooppunt Hoevelaken

In 2012 is al gekeken naar een geschikte locatie voor windmolens in de buurt van het Soesterkwartier. Hier waren ruimtelijk gezien geen mogelijkheden. In 2017 is de Isselt onderzocht als mogelijke locatie voor de windmolens. Daar is uitgekomen dat er plek is voor 2 windmolens. Voor 3 of 4 kleinere molens is er niet voldoende ruimte. 

Soort molens

Het kiezen van het type, de hoogte, de omvang en andere technische specificaties van de windmolens is momenteel nog niet aan de orde. Pas als er een vergunning is verleend, gaan we hiermee aan de slag. We gaan zorgvuldige keuzes maken en houden hierbij rekening met de geluidsnormen van het Rijk en de milieubelasting van de windmolens op de omgeving. 

Onderzoek naar gevolgen windmolens op Isselt

Windenergie is een goede aanvulling op zonne-energie, het is duurzaam en efficiënt. Maar er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over het geluid en de schaduw van de wieken (slagschaduw).

Verder vallen windmolens erg op in het landschap. Vogels en vleermuizen kunnen tegen de draaiende wieken vliegen. Onderzocht is wat deze overlast voor mens, dier en landschap zou kunnen zijn. Uit milieuonderzoek blijkt dat de effecten binnen de wettelijke norm blijven.

De bouw van een windmolen zorgt voor (weinig) CO2-uitstoot. Deze hoeveelheid is na 3 tot 6 maanden draaien weer bespaard. Het staal en de metalen zijn goed te recyclen.

Afbeelding met daarop een aantal windmolen-termen uitgelegd

Ruimtelijke procedure

Om 2 windmolens op Isselt te mogen bouwen, moet de gemeente afwijken op het bestemmingsplan van het bedrijventerrein. 

De gemeenteraad beslist uiteindelijk over de afwijking op het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning.

Bezwaar maken

Bezwaar maken kan op twee momenten in het proces: bij de wijziging van het bestemmingsplan en de aanvraag van de vergunning. Deze twee momenten staan op de planning voor eind 2024. Ook kan er nog achteraf bezwaar worden aangetekend bij de Raad van State. 

Een grafisch overzicht van de ruimtelijke procedure

Omgevingsadviesraad (OAR)

We zijn als gemeente de voorwaarden voor het plaatsen van twee windmolens op industrieterrein Isselt aan het uitwerken. Dat gaan we samen met omwonenden en andere belanghebbenden doen. Het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad hebben daarom op 10 oktober 2023 besloten dat er een omgevingsadviesraad komt. De omgevingsadviesraad wordt begeleid door een onafhankelijke voorzitter. Hiervoor hebben we op 1 november een openbare bijeenkomst georganiseerd. Heb je interesse in de presentatie die toen is gegeven? Je kunt hem opvragen via oarwindopisselt@amersfoort.nl

Omwonenden en andere belanghebbenden die mee willen doen met de omgevingsadviesraad kunnen zich aanmelden via: oarwindopisselt@amersfoort.nl.

De eerste omgevingsadviesraad bijeenkomst is op 13 december. De verslagen van de omgevingsadviesraad kun je hieronder vinden.

Voor omwonenden komt er een speciaal bewonersplatform waarin ze samen kunnen praten over de onderwerpen die aan tafel van de omgevingsadviesraad besproken worden. De eerste bijeenkomst van dit bewonersplatform is op 4 december. Omwonenden krijgen hiervoor een uitnodiging. 

OAR Notulen Besluit en Actielijst Wind Op Isselt Amersfoort - december 2023

Lokaal eigendom

We vinden het als gemeente belangrijk dat de opbrengst van de opgewekte energie ten goede komt aan de inwoners van Amersfoort en Soest. 

De lokale energiecoöperatie Samen Energie Amersfoort nam met het project Soesterwijkwiek ruim 12 jaar geleden het initiatief voor de windmolens. De gemeente ondersteunde dit initiatief omdat het past binnen de klimaatdoelstellingen van de gemeente en wees ook een ontwikkellocatie op industrieterrein Isselt aan. 

De gemeente ziet zich nu door nieuwe jurisprudentie naar aanleiding van het Didam-arrest genoodzaakt een openbare selectieprocedure te starten. De initiatiefnemer had dit liever anders gezien, maar toont begrip voor de ontwikkelingen.  

Resultaten milieuonderzoeken

Milieuonderzoek

Voor de komst van 2 windmolens is wettelijk geen Milieu Effect Rapportage (MER) nodig. Op verzoek van de gemeenteraad (in december 2021) zijn de milieueffecten toch onderzocht. Er is gekeken naar geluid, slagschaduw, veiligheid, landschap, cultuurhistorie, archeologie en effect op flora en fauna.

De uitkomsten zijn vergeleken met de wettelijk normen voor bedrijventerrein Isselt. Het resultaat van het milieuonderzoek is dat de windmolens voldoen aan de wettelijke normen. Het college van B&W heeft deze conclusie overgenomen.

Meer weten over de onderzochte onderwerpen? Download de aanmeldnotitie en de bijlagen die daarbij horen. 'Bezint voordat u print', want het zijn aardig wat bladzijden! 

Kaartje met daarop aangegeven de resultaten van de milieuonderzoeken

Afwijking op bestemmingsplan

Een windmolen past niet in het huidige bestemmingsplan. Daarom is een afwijking op het bestemmingsplan nodig. Zodra de nieuwe Omgevingswet ingaat,  valt de gevraagde aanpassing onder de Omgevingswet. Het heet dan niet langer een bestemmingsplan, maar een omgevingsplan.

Windmolens en geluid

Windmolens maken geluid. Je hoort het draaien van de wieken, de ronddraaiende as, de tandwielen en de generator boven in de windmolen. Door goede isolatie van de turbine is bij nieuwe windmolens het geluid van de generator bijna niet hoorbaar. Doordat het niet altijd even hard waait, varieert het geluid.

Overdag is het vaak niet te horen, omdat er dan ook veel ander geluid is. Bedrijventerrein Isselt is een bedrijventerrein met milieuzonering. Dat betekent dat het een bedrijventerrein is met zware industrie met veel geluid. ’s Nachts is er minder omgevingsgeluid en kan de windmolen beter te horen zijn.

Hoe hoger de windmolens, hoe minder geluid er op de grond te horen is. Dicht bij de molen is het zoeven te horen van de naar beneden bewegende wiek. ‘s nachts kan het geluid een ritmisch karakter krijgen. Dat lijkt dan op een zoevend, zwiepend geluid. Verder weg wordt het geluid steeds zachter en klinkt het wat lager of doffer. Dit geluid wordt overigens door iedereen anders ervaren.

Een geïllustreerde diagram waarop te zien is hoeveel geluid een windturbine maakt
Bron: RIVM

Resultaten onderzoeken naar geluid

Uit een studie van het RIVM blijkt dat mensen last kunnen hebben van het geluid of zorgen hebben over laagfrequent geluid (onder de gehoorgrens). 

De aanwezigheid van windmolens en het geluid kunnen stress geven. En stress is niet goed voor de gezondheid. Uit recente onderzoeken van het Expertisepunt Windenergie & Gezondheid (RIVM en GGD) is geen relatie aangetoond tussen het geluid van een windmolen en effecten op de gezondheid (zoals hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en slaapstoornis).

Het Expertisepunt windenergie & gezondheid van RIVM en de GGD zorgen ervoor dat de expertise en kennis rond windenergie actueel is. Zij vormen de basis voor de wet en regelgeving van het Rijk. Meer informatie lees je in deze factsheet gezondheidseffecten.

Ook is onderzoek gedaan naar laagfrequent geluid. Het RIVM heeft dit in een factsheet laagfrequent geluid verwoord.

Kaartje met resultaten onderzoeken naar geluid

Regelgeving geluid

Om geluidsoverlast zoveel mogelijk te beperken heeft de overheid landelijke regels opgesteld. Zo mag het  gewogen gemiddelde geluidsniveau over de gehele dag van een windmolen op de gevel van een woning maximaal 47 Lden zijn. Dit is inclusief de norm die ’s nachts geldt, namelijk maximaal 41 dB.

Het geluid bij ongeveer 10  woningen in de buurt neemt toe, maar blijft allemaal onder de norm van de 47 Lden op de gevel. Met deze bewoners onderhouden we persoonlijk contact. We zijn met experts in gesprek over hoe we vervolgonderzoeken kunnen doen naar geluidseffecten. 

Er is een nieuwe woonwijk gepland in de buurt van de Isselt. We houden nauw contact met de projectleider van deze nieuwe wijk. Alle normen vanuit het Rijk zijn hier ook van toepassing. We zijn momenteel aan het kijken of er door de komst van de nieuwe wijk naast het onderzoek van bureau Bosch en van Rijn nog aanvullende onderzoeken moeten worden gedaan.


In het onderzoek van Bosch en van Rijn naar de geluidseffecten van de windmolens is ook rekening gehouden met hoe geluid door de wind gedragen wordt. Daaruit is gebleken dat de wind vooral zuid-west is en dat het geluid daardoor niet richting het centrum van de stad gaat.

De toekomstige exploitant moet het geluid meten en de gegevens minimaal 5 jaar bewaren. De gemeente wil dat de exploitant de geluidsoverlast waar mogelijk beperkt. Als er meer geluid is dan afgesproken, dan moeten maatregelen worden getroffen, zoals uilenveren op de wieken of het stilzetten van de wieken voor bepaalde tijd. 

Windmolens en slagschaduw

Slagschaduw

De bewegende schaduw van de wieken heet slagschaduw. Mensen kunnen hier last van hebben, bijvoorbeeld als die slagschaduw over een raam van het huis gaat of over de tuin. Slagschaduw is er vooral in de lente en de herfst, omdat de zon dan lager staat. In de winter staat de zon nog lager en is de schaduw langer, maar schijnt de zon minder vaak. In de zomer staat de zon hoger, waardoor de schaduw van de windmolen veel korter is.

Kaartje met windmolens en slagschaduw

Regelgeving slagschaduw

Er zijn strenge regels om de overlast van slagschaduw te beperken. Zo mogen woningen, scholen, zorginstellingen en kinderdagverblijven per jaar nooit meer dan 17 dagen gedurende 20 minuten per dag last hebben van slagschaduw. Om aan deze norm te voldoen, staan de twee windmolens per jaar minimaal 40 uur stil. De gemeente en de energiecoöperatie zullen verder in gesprek met bewoners in de omgeving en bedrijven op de Isselt over slagschaduw. 

Slagschaduw en windmolens op Isselt

Vogels en vleermuizen

Resultaten onderzoek naar vogelsterfte

Uit het milieuonderzoek blijkt dat bedrijventerrein Isselt niet aantrekkelijk is voor vogels om voedsel te zoeken of om te broeden. Wel is de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI-terrein) een plek waar bekend is dat daar vleermuizen zijn. 

Bekijk hier een video over vogels en windmolens. 

Resultaten onderzoek naar vleermuizen

In 2019 heeft Bureau Waardenburg een uitgebreid vleermuisonderzoek op het bedrijventerrein gedaan. Vooral de gewone dwergvleermuis komt veel voor op het terrein; de ruige dwergvleermuis en de rosse vleermuis komen regelmatig voor in de buurt van het bedrijventerrein. 

Bureau Waardenburg onderzoekt hoe het zit met vliegroutes van vleermuizen op deze plek. Dit onderzoek is nodig voor de ontheffing op de Wet natuurbescherming én om te bepalen of/hoe vaak de molens stil moeten staan om de vleermuizen te beschermen. 

Vanwege de aanwezigheid van vleermuizen moet coöperatie Samen Energie een ontheffing voor de Wet natuurbescherming aanvragen. Hiervoor is een natuurtoets nodig. Deze wordt momenteel uitgevoerd. 

Landschap & cultuurhistorie

De 2 windmolens zijn zeker zichtbaar in het open landschap. Rond de voet van de molens staan bomen, struiken en gebouwen. De wieken steken behoorlijk uit. Sommige mensen vinden windmolens mooi, anderen vinden het een verstoring van het landschap. Of je de molens (goed) ziet, hangt natuurlijk af van de plek waar je bent. Via deze 3D visualisatie zie je vanaf 12 plekken in Amersfoort en Soest wat het ruimtelijk effect is.

Resultaten onderzoek effecten op landschap 

Onderzocht is wat de invloed van de molens op de verschillende landschapstypen is. Rondom de geplande plek is er industrie, polderlandschap en een half open slagenlandschap (landschap van stroken door verkaveling, met bomen, struikenrijen, sloten en boerderijen).

De conclusie van het onderzoek is dat windmolens op het landschap een ‘gematigd negatieve’ invloed hebben. Natuurlijk zorgen de windmolens voor verstoring van de horizon. Maar omdat het er 2 zijn, is die verstoring beperkt, aldus het onderzoek. 

Wat pleit vóór deze plek is dat de molens aan de rand van het bedrijventerrein gepland zijn. Ze gaan vooral de hoogte in, maar zijn in vergelijking met een flat veel minder groot (breed en diep). 

Resultaten onderzoek naar effecten op cultuurhistorie

De plek van de windmolens is in de buurt van de Grebbelinie, aan de overkant van de Eem. Om de Grebbelinie goed zichtbaar te houden, is een open landschap belangrijk. De 2 windmolens hebben daar een negatief effect op. Landgoed Coelhorst en de buurt De Birkt met hun historisch waardevolle boerderijen worden ‘matig aangetast’.

Veiligheid, bodem, archeologie en water

Resultaten onderzoek naar veiligheid

Ook onderzocht is de kans op een ongeluk, zoals het afbreken van een wiek en de veiligheid voor mensen die in de directe omgeving verblijven. Verder is gekeken naar welke risicovolle installaties er zijn, naar mogelijk gevaar op de weg, het spoor en de vaarwegen en of de molens ver genoeg van de hoogspanningskabels in de buurt staan. Het is mogelijk de twee windmolens te plaatsen binnen de wettelijke eisen.

Resultaten onderzoek naar verstoring bodem, archeologie en water 

De grond op het bedrijventerrein is al vaak onderzocht en gesaneerd. Er is dan ook geen aanvullend onderzoek nodig. De grond op het industrieterrein heeft een lage archeologische waarde. Ook is de plek waar de molens komen geen grondwaterbeschermingszone. Voor de bouw van de windmolen op het RWZI-terrein (rioolwaterzuiveringsinstallatie) moet de coöperatie  nog wel een watervergunning waterstaatswerken aanvragen.

Verschuiving noordelijke windturbinepositie Wind op Isselt

In project Wind op Isselt wordt gewerkt aan de realisatie van twee windmolens, één op grond van de gemeente en één op grond van het waterschap Vallei en Veluwe (de RWZI). Het Waterschap heeft een strategische studie uitgevoerd naar de locatie van de windmolen op de RWZI in relatie tot hun toekomstige taakuitvoering. Uit deze studie blijkt dat het Waterschap plek heeft voor een windmolen op haar terrein. Wel verschuift de positie van de beoogde windmolen in zuidoostelijke richting. Zie hieronder een rapport dat de effecten van de verschuiving beschrijft en de onderbouwing van de nieuwe gekozen positie bevat:

Memo verschuiving noordelijke windturbine Bosch & Van Rijn

Planschaderisicoanalyse

De gemeente Amersfoort heeft op verzoek van de gemeenteraad een planschaderisicoanalyse (pdf, 40 mb) laten uitvoeren voor de voorgenomen plaatsing van twee windmolens op industrieterrein Isselt. Planschade is schade die ruimtelijke plannen en besluiten kunnen veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan waardedaling van onroerend goed, zoals woningen.

De hoogte van het risico op planschade is voor Wind op Isselt ingeschat tussen de € 540.000,- en € 1.770.000,-. 

Ontwikkelingen in Soest

In Soest is in 2021 het uitnodigingskader voor Wind opgesteld. Hierin staat dat het gebied ten westen van bedrijventerrein Isselt een ‘mogelijk kansrijke locatie’ is voor een of meer windmolens. Dat zou betekenen dat er in de toekomst meer windmolens mogelijk zijn in de buurt. Of dit haalbaar is moet nog verder worden onderzocht. Het college van burgemeester en wethouders van Soest wacht nu eerst de vergunningverlening van de molens op De Isselt af. Dan volgt mogelijk een verder (milieu)-onderzoek.

Meer informatie volgt dan op www.soest.nl.  

Nieuwe Normen en lopende onderzoeken

Het Rijk bestudeert de vraag of er een afstandsnorm voor windmolens moet komen. Als gemeente gaan we uit van de huidige wet en regelgeving. Mochten er nieuwe normen komen voor windenergie, dan nemen we deze mee in het uitwerkingsvoorstel of in de vergunningverlening.